Bisfenol A (BPA) cichy truciciel w każdym domu

Bisfenol A (w skrócie BPA) to jedna z najczęściej używanych na świecie substancji chemicznych, która jest wykorzystywana do produkcji plastiku na całym świecie. Środek ten został odkryty w 1891 r przez rosyjskiego chemika Aleksandra Dianina, a w latach trzydziestych XX w. odkryto, że ma on negatywny wpływ na gospodarkę hormonalną. Nie zaprzestano jednak jego wykorzystywania, a wręcz z biegiem lat szybko zyskiwał na popularności (w 1970 r. wypuszczono na rynek 45 mln kg Bisfenolu A, natomiast w roku 2004 liczba ta sięgnęła 3. miliardów kg). Wśród producentów BPA można znaleźć wielkie koncerny  m.in. Bayer i BASF.

Obecnie BPA znajdziemy we wszystkich plastikowych produktach (chyba, że mają coraz bardziej powszechne oznaczenie BPA FREE). Niestety, mimo swojej szkodliwości nie został on wycofany chociażby z produktów, które mają bezpośredni kontakt z żywnością, tym samym więc spodziewać się go należy we wszelkich plastikowych opakowaniach, torebkach foliowych do przechowywania, gotowania (kasza, ryż) i pieczenia (rękawy spożywcze), znajdziemy go także w produktach dla dzieci i niemowląt (plastikowe zabawki, gryzaki, smoczki, butelki), szczoteczkach do zębów i kosmetykach, w których działa jako przeciwutleniacz. BPA  jest obecny na wszystkich paragonach z kas fiskalnych, jest wykorzystywany przy produkcji płyt CD, okularów, monitorów komputerowych, reflektorów samochodowych i wielu innych produktów. Aż 20% wyprodukowanego Bisfenolu A wędruje do nas w postaci żywicy epoksydowej, którą w postaci kleju wykorzystuje się przy produkcji samochodów i samolotów. Niestety żywica epoksydowa jest również ważnym składnikiem wypełnień dentystycznych, a najczęstszy z nią kontakt zapewniają wyścielone nią od środka metalowe puszki do konserw.

Musimy uświadomić sobie i przyszłym pokoleniom, że w obecnych czasach mało kto liczy się ze zdrowiem jednostki, dlatego tak ważne jest dokładne sprawdzanie otoczenia, w którym się obracamy i kontrolowanie przedmiotów, które trafiają do naszych domów, bo to właśnie od tych kilku poświęconych chwil zależy nasze zdrowie, a często i życie. Udowodniono, że BPA przyczynia się do wielu chorób dręczących naszą cywilizację, a w szczególności:

• powoduje nieodwracalne zmiany w układzie hormonalnym mężczyzn ponieważ naśladuje estrogen skutkiem czego następuje spadek poziomu testosteronu we krwi, zaburza libido, powoduje problemy z erekcją. Najzwyczajniej w świecie powoduje, że mężczyźni stają się mniej męscy
• przyczynia się do przedwczesnego dojrzewania płciowego dziewczynek
• przyczynia się do chorób serca – już 30% stężenie tego związku we krwi zwiększa ryzyko zawału o 10%
• jest odpowiedzialny za rozwój otyłości, insulinooporności i cukrzycy typu 2
• ma swój udział w powstawaniu nowotworów, zwłaszcza piersi i prostaty
• zaburza prawidłowe funkcjonowanie hormonów tarczycy
• może wywoływać zaburzenia neurobehawioralne takie jak np. ADHD

Badania przeprowadzone na ciężarnych myszach przez dr Pat Hunt (wybitną specjalistkę w dziedzinie genetyki na Uniwersytecie Waszyngtońskim) dowodzą, że BPA może przynieść uszczerbek na zdrowiu nawet kilku pokoleniom. Przeprowadzony eksperyment polegał na poddaniu ciężarnych myszy działaniu BPA dokładnie w momencie, gdy u płodów rozwijały się jajniki i następowała produkcja komórek jajowych mających wystarczyć na całe ich żeńskie życie. Gdy narażone na BPA myszy osiągnęły dorosłość, aż 40% ich komórek uległo zniszczeniu. „Ten jednorazowy kontakt z Bisfenolem A miał wpływ aż na trzy pokolenia naraz”.*

Agencja Żywności i Leków w USA (FDA) oraz Amerykańska Rada Produktów Plastikowych  są zdania, że BPA jest bezpieczne dla zdrowia, natomiast wyniki badań przeprowadzonych przez m.in. Peninsula College of Medicine and Dentistry w Anglii oraz Uniwersytetu Exeter w Missouri w USA pokazują, że BPA jest groźniejszy niż do tej pory sądzono. Takie kraje jak Kanada, Australia, USA i Anglia starają się o wycofanie z rynku produktów zawierających ten niebezpieczny związek. Jeśli chodzi o Polskę to nie widać zbytniego zainteresowania władz nad wycofaniem z obiegu produktów z tym środkiem, dlatego tak ważne jest szukanie produktów z oznaczeniem BPA FREE.

BPA do przewodu pokarmowego przedostaje się 3 drogami:

• pokarmową – Plastik staje się szczególnie niebezpieczny gdy zostanie podgrzany, ponieważ wtedy bardzo duża ilość BPA przedostaje się do pożywienia. Powinniśmy unikać wszelkich produktów plastikowych jeśli chcemy umieścić weń ciepły posiłek, a zwłaszcza  plastikowych czajników bezprzewodowych, butelek do karmienia dzieci, pieczenia i gotowania w plastikowych woreczkach, wkładania plastikowych naczyń do mikrofalówki  (! – o matko! cóż to wtedy jest za bomba!)
• oddechową – Zagrożeni są zwłaszcza pracownicy zakładów produkujących i wykorzystujących plastiki, papier termiczny do kas fiskalnych, farby, lakiery i kleje zawierające w składzie żywicę epoksydową oraz związki ognioodporne. Związki BPA znajdują się również w dymie papierosowym.
• przez skórę – Szczególnie narażone na działanie tego środka są kasjerki w supermarketach (!), które non stop dotykają paragonów z kas fiskalnych. Badania wykazały, że podczas dotykania paragonu suchą ręką, pozostaje na niej ok 0,2 – 6 mikrogramów BPA, jednak dotykając go mokrą ręką, poziom ten wzrasta dziesięciokrotnie.

We wrześniu 2009 r. największa na świecie baza chemiczna danych Chemical Abstracts Service (CAS) ogłosiła, że ma w swoim rejestrze już 50 mln związków chemicznych, dlatego tym bardziej będąc codziennie narażonym na taką ciężką chemię podwajajmy siły w unikaniu jej. Rodzi się pytanie o to dlaczego używa się tak niebezpiecznej substancji do produkcji opakowań? Otóż odpowiedź jest prostsza niż sądzicie: BPA jest bardzo wygodny w użyciu, wytrzymały oraz nie zmienia smaku potraw. Jak widzicie, w którą stronę by nie spojrzeć, w domu, w pracy, na ulicy, da się zauważyć obecność tej szkodliwej substancji. Warto poświęcić parę chwil i poszukać zamienników ze szkła, stali nierdzewnej lub papieru. Jeżeli już jesteśmy zmuszeni skorzystać z opakowania plastikowego, sprawdźmy z jakiej kategorii ono pochodzi (oznaczenia są zazwyczaj umieszczone na etykiecie lub spodzie opakowania).

źródło: http://www.zgrzewarkiplandek.info

01 – PET lub PETE Poli(ereftalan etylenu), stosowany w:
butelkach na napoje gazowane, butelkach na wodę, słoikach do masła orzechowego, butelkach na olej spożywczy, tackach do mikrofalówki i piekarnika, tackach na jedzenie, opakowaniach na detergenty. Wykorzystywany również w tkaninach, dywanach, listwach podłogowych i sufitowych. 
[relatywnie bezpieczna odmiana plastiku przeznaczonego do jednorazowego użytku]*

02 – PE-HD lub HDPE Polietylen niskociśnieniowy o dużej gęstości, stosowany w: dzbankach na mleko, sok i wodę, butelki na detergenty i szampony, plastikowe torby, kubeczki do jogurtu, foliowe torebki w pudełkach z płatkami śniadaniowymi. Wykorzystywany także w rurach, wtryskarkach i izolacjach przewodów elektrycznych. 
[relatywnie bezpieczna odmiana odpowiednia do pojemników na żywność]*

03 – PVC lub V Poli(chlorek winylu), stosowany w:
butelkach na wodę i olej, butelkach na detergenty, szampony oraz płyn do płukania ust, opakowaniach do dań na wynos, plastikowej folii na żywność. Wykorzystywany również w zabawkach, rurach, materiałach budowlanych, panelach podłogowych i ściennych.
[Należy unikać! – może zawierać i wydzielać wiele bardzo szkodliwych związków chemicznych, w tym bisfenol A, ołów, ftalany, dioksyny, rtęć i kadm. Powiązany z czynnikami rakotwórczymi, zaburzającymi działanie hormonów i wywołującymi inne dolegliwości]*

04- PL-LD lub LDPE Polietylen wysokociśnieniowy o niskiej gęstości, stosowany w: 
torbach na zakupy, pokrywkach do pojemników, folii plastikowej, workach na śmieci, pojemnikach do przechowywania jedzenia, plastikowych kubkach na napoje, opakowaniach do mrożonek, plastikowych butelkach. Używany również we wtryskarkach i izolacjach przewodów elektrycznych.
[relatywnie bezpieczna odmiana odpowiednia do pojemników na żywność]*

05 – PP Polipropylen, stosowany w:
pojemnikach na margarynę, jogurty, syropy, sosy i inne produkty spożywcze, pojemnikach na jedzenie na wynos, pojemnikach z matowego plastiku, słomkach do napojów, nakrętkach do butelek, buteleczkach na lekarstwa. Stosowany również we włóknach syntetycznych, urządzeniach mechanicznych, częściach samochodowych i wykładzinach podłogowych.

Jeżeli wybieramy jedzenie w pojemnikach plastikowych, szukajmy właśnie z tym oznaczeniem.
[relatywnie bezpieczna odmiana odpowiednia do pojemników na żywność]*

06 – PS Polistyren, stosowany w:
naczyniach jednorazowych (kubkach, talerzach, sztućcach), pojemnikach do jedzenia na wynos, pojemnikach na jogurty, tackach do mięsa, pojemnikach na jajka, pojemnikach na żywność wykonanych z plastikowej pianki. Wykorzystywany również w piance do pakowania, buteleczkach na aspirynę, zabawkach, opakowaniach do płyt CD i DVD, wieszakach na ubrania, artykułach medycznych, materiałach izolacyjnych i osłonach do urządzeń elektrotechnicznych.
[Należy unikać! – produkty te mogą zawierać syren, toksynę atakującą mózg i układ nerwowy. Ma szkodliwy wpływ na czerwone krwinki, nerki i wątrobę. Syren pojawia się również w wydychanym dymie tytoniowym, spalinach samochodowych, wodzie pitnej i oparach z materiałów budowlanych]*

źródło: eko-sztuka-pakowania.pl

Najbardziej niebezpieczne są plastiki z oznaczeniem 07 PC lub INNE , bowiem są to Poliwęglany i inne produkty, przy których produkcji na pewno użyto BPA. Oznaczenia numerem 07 można znaleźć na dużych baniakach na wodę, dzbankach do mleka, butelkach dla niemowląt(!), kubkach z dzióbkiem dla dzieci(!), butelkach na wodę do wielokrotnego użytku, butelkach na sok z cytrusów, powłokach ochronnych w puszkach i wielu innych. Poliwęglany są również wykorzystywane przy produkcji przeróżnych opakowań, wypełnień dentystycznych na bazie żywic epoksydowych, puszkach do napojów, artykułach optycznych, płytach CD, deskach do snowboardu i częściach samochodowych.*

Przyjmując wszelkie nowinki techniki często nie zastanawiamy się nad tym jaki mają one wpływ na nasze zdrowie, dajemy sobie wmówić, że wygoda przede wszystkim. Podczas gdy cieszymy się z wygody i braku konieczności dźwigania szkła i stali, nasz organizm jest zatruwany, a my z radością klaszczemy w rytm wielkich korporacji zarabiających olbrzymie pieniądze na naszej naiwności. Przeciwstawmy się i wreszcie powiedzmy dość.

Ja swój dom już przejrzałam, eliminując ok 80 – 90% plastików, a Ty?

Pozdrawiam, M.

* Informacje czerpane z książki R. Smith, B. Lourie „Mordercza gumowa kaczka” Katowice 2010.